शेती कर्जाचे प्रकार: शेतकरी आणि पशुपालकांना त्यांच्या कृषी कार्यासाठी वित्तपुरवठा करण्यासाठी शेती कर्ज हा निधीचा एक महत्त्वपूर्ण स्रोत आहे.
विविध प्रकारची कृषी कर्जे उपलब्ध आहेत, ती प्रत्येक कृषी उत्पादकांच्या विशिष्ट गरजा आणि परिस्थिती पूर्ण करण्यासाठी आहेत.
शेतकर्यांना त्यांच्या गरजेनुसार सर्वात योग्य कर्ज निवडण्यासाठी विविध प्रकारचे कृषी कर्ज आणि त्यांचे विशिष्ट उद्देश समजून घेणे नेहमी आवश्यक आहे. चला तर मग जाणून घेऊया शेती कर्जाचे प्रकार कोणकोणते आहेत या बद्दल अगदी सविस्तर माहिती.
अनुक्रमणिका
शेती कर्जाचे प्रकार स्पष्ट करा मराठी Types of Agricultural (farm) Loans in Marathi
1) बियाणे, खते यासाठी कर्ज
हि कर्जे बियाणे, खते आणि इतर पुरवठा यासारख्या शेती चालवण्याच्या दैनंदिन खर्चासाठी वापरली जातात. या कर्जांमध्ये सामान्यत: अल्पकालीन परतफेडीचे वेळापत्रक असते आणि ते सुरक्षित किंवा असुरक्षित असू शकतात.
2) यंत्रांसाठी कर्ज
उपकरणे कर्जे ट्रॅक्टर, कापणी यंत्रे आणि सिंचन प्रणाली यासारखी नवीन किंवा वापरलेली शेती उपकरणे खरेदी करण्यासाठी वापरली जातात. ही कर्जे सहसा खरेदी केलेल्या उपकरणांद्वारे सुरक्षित केली जातात आणि त्यांची सामान्यत: ऑपरेटिंग कर्जापेक्षा परतफेडीची मुदत जास्त असते.

3) जमीन कर्ज
जमिनीची कर्जे शेतजमीन खरेदी करण्यासाठी किंवा पुनर्वित्त करण्यासाठी वापरली जातात. ही कर्जे बहुधा जमिनीद्वारेच सुरक्षित केली जातात आणि त्यांची परतफेड करण्याची मुदत सामान्यत: ऑपरेटिंग कर्ज किंवा उपकरण कर्जापेक्षा नेहमी जास्त असते.
4) शेत मालकी कर्ज
नवीन आणि सुरुवातीच्या शेतकऱ्यांना त्यांचे पहिले शेत खरेदी करण्यात मदत करण्यासाठी शेत मालकी कर्जे तयार केली जातात. ही कर्जे जमीन, इमारती आणि उपकरणे खरेदी करण्यासाठी वापरली जाऊ शकतात आणि त्यांच्याकडे सामान्यतः ऑपरेटिंग कर्जापेक्षा जास्त परतफेड अटी असतात.
5) फार्म सर्व्हिस एजन्सी कर्ज
फार्म सर्व्हिस एजन्सी (FSA) शेतकर्यांसाठी अनेक कर्ज ऑफर करते, ज्यामध्ये ऑपरेटिंग कर्ज, उपकरणे कर्ज आणि शेत मालकी कर्ज यांचा समावेश आहे. ही कर्जे सामान्यत: पारंपारिक बँक कर्जासाठी पात्र नसलेल्या शेतकऱ्यांसाठी उपलब्ध आहेत.
6) फार्म क्रेडिट लोन
फार्म क्रेडिट संस्था शेतकऱ्यांना कर्ज उत्पादने आणि सेवांची श्रेणी देतात, ज्यामध्ये ऑपरेटिंग कर्ज, उपकरणे कर्ज आणि रिअल इस्टेट कर्ज यांचा समावेश आहे. ही कर्जे बहुधा विशेषतः कृषी उत्पादकांच्या गरजांसाठी तयार केली जातात आणि ते पारंपारिक बँक कर्जापेक्षा अधिक परतफेडीच्या अटी देऊ शकतात.
भारतातील कृषी बँकांची यादी
- राष्ट्रीय कृषी आणि ग्रामीण विकास बँक (नाबार्ड)
- स्टेट बँक ऑफ इंडिया (SBI) – कृषी आणि ग्रामीण व्यवसाय युनिट
- पंजाब नॅशनल बँक (PNB) – कृषी आणि ग्रामीण व्यवसाय युनिट
- बँक ऑफ बडोदा (BOB) – कृषी आणि ग्रामीण व्यवसाय युनिट
- कॅनरा बँक – कृषी आणि ग्रामीण व्यवसाय युनिट
- युनियन बँक ऑफ इंडिया – कृषी आणि ग्रामीण व्यवसाय युनिट
- अलाहाबाद बँक – कृषी आणि ग्रामीण व्यवसाय युनिट
- इंडियन बँक – कृषी आणि ग्रामीण व्यवसाय युनिट
- सिंडिकेट बँक – कृषी आणि ग्रामीण व्यवसाय युनिट
- युनायटेड बँक ऑफ इंडिया – कृषी आणि ग्रामीण व्यवसाय युनिट
या बँका पीक कर्ज, ट्रॅक्टर कर्ज, शेती यांत्रिकीकरण कर्ज, जमीन विकास कर्ज आणि बरेच काही यासह कृषी कर्ज देत असतात.

कृषी कर्जासाठी कोणती बँक चांगली आहे
कृषी कर्जासाठी सर्वोत्तम बँक निवडणे हे व्याजदर, कर्जाची रक्कम, कर्जाचा कालावधी, परतफेडीचे पर्याय आणि इतर अटी व शर्ती यासारख्या विविध घटकांवर नेहमी अवलंबून असते. भारतातील काही लोकप्रिय बँका येथे आहेत ज्या आकर्षक व्याजदर आणि लवचिक परतफेडी पर्यायांसह कृषी कर्ज देत असतात.

- राष्ट्रीय कृषी आणि ग्रामीण विकास बँक (नाबार्ड)
- स्टेट बँक ऑफ इंडिया (SBI)
- पंजाब नॅशनल बँक (PNB)
- एचडीएफसी बँक
- आयसीआयसीआय बँक
- अॅक्सिस बँक
- बँक ऑफ बडोदा (BOB)
- कॅनरा बँक
- युनियन बँक ऑफ इंडिया
- अलाहाबाद बँक
तुमच्या गरजेनुसार एक बँक निवडण्यापूर्वी या बँकांनी दिलेले व्याजदर आणि इतर अटी व शर्तींची तुलना करणे गरजेचे आहे. तुमचा निर्णय घेताना तुम्ही बँकेची प्रतिष्ठा, ग्राहक सेवा आणि अर्ज आणि कागदपत्रांची सुलभता यांचाही विचार आपण करू शकता.
निष्कर्ष
शेतकर्यांसाठी त्यांच्या कृषी कार्यासाठी वित्तपुरवठा करण्यासाठी शेती कर्ज हे एक आवश्यक आर्थिक साधन आहे. शेती कर्जाचे अनेक प्रकार उपलब्ध आहेत, प्रत्येकाची स्वतःची विशिष्ट वैशिष्ट्ये आणि आवश्यकता आहेत.
शेती कर्जासाठी अर्ज करण्यापूर्वी, शेतकऱ्यांनी त्यांच्या आर्थिक परिस्थितीचा काळजीपूर्वक विचार केला पाहिजे आणि त्यांच्या गरजेनुसार कोणत्या प्रकारचे कर्ज सर्वात योग्य आहे हे ठरवावे.
मित्रांनो आपल्याला वरीलप्रमाणे शेती कर्जाचे प्रकार या बद्दल माहिती नक्कीच आवडलेली असेल अशी आम्हाला आशा आहे . मित्रांनो वरीलप्रमाणे दिलेली माहिती आपण आपल्या मित्रपरिवारासोबत share करण्यास कदापिही विसरू नका.